|
Obniżenie maksymalnej kary wymierzanej w czasie kontroli ITD lub PIP to jedna z najbardziej oczekiwanych zmian Ustawy o transporcie drogowym, jaka weszła w życie od 01.01.2012. Bierność w odpowiednim zorganizowaniu przedsiębiorstwa i liczenie na przychylne przepisy jest jednak drogą donikąd. Przepisy to nie tylko nakazy, zakazy i kary. Ustawodawca dał bowiem przedsiębiorcom transportowym i spedycyjnym możliwość uniknięcia odpowiedzialności za część naruszeń, pod warunkiem wprowadzenia odpowiednich regulacji wewnątrzzakładowych. W prowadzonych postępowaniach administracyjnych w bieżącym roku coraz częściej organy kontrolne sięgają do przepisu, który dopuszcza wyłączenie odpowiedzialności przedsiębiorcy. Art. 92b ust.1 Ustawy o transporcie drogowym (Dz.U 2007, Nr 125, Poz. 874) „1. Nie nakłada się kary pieniężnej za naruszenie przepisów o czasie prowadzenia pojazdów, wymaganych przerwach i okresach odpoczynku, jeżeli podmiot wykonujący przewóz zapewnił: 1) właściwą organizację i dyscyplinę pracy ogólnie wymaganą w stosunku do prowadzenia przewozów drogowych, umożliwiającą przestrzeganie przez kierowców przepisów: a) rozporządzenia (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98, jak również uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85, b) rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym, c) Umowy europejskiej dotyczącej pracy załóg pojazdów wykonujących międzynarodowe przewozy drogowe (AETR), sporządzonej w Genewie dnia 1 lipca 1970 r. (Dz.U. z 1999 r. Nr 94, poz. 1086 i 1087); 2) prawidłowe zasady wynagradzania, niezawierające składników wynagrodzenia lub premii zachęcających do naruszania przepisów rozporządzenia, o którym mowa w pkt 1 lit. a, lub do działań zagrażających bezpieczeństwu ruchu drogowego.”
Organy kontrolne odstępują zatem od ukarania przedsiębiorcy karą pieniężną za przekroczenia norm czasu prowadzenia pojazdu, przerw i odpoczynków, jeśli wprowadzono odpowiednie zasady organizacji pracy i wynagradzań. Powyższa możliwość jaką dają przepisy nie działa z automatu. Organ kontrolny nie jest zatem z mocy prawa zobowiązany odstąpić od ukarania. Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego oraz umożliwieniu przedsiębiorcy wykazania, że wspomniane warunki są spełnione – inspekcje podejmują stosowne decyzje. Przykładowe wezwanie organu kontrolnego brzmi : „(...) wzywam do : - nadesłania wyjaśnień i dokumentów potwierdzających, iż Strona zapewniła właściwą organizację i dyscyplinę pracy, umożliwiającą przestrzeganie przez kierowców przepisów (...) - nadesłania wyjaśnień jakie zasady wynagradzania Strona stosuje wobec zatrudnionych kierowców; w jaki sposób kierowcy są wynagradzani w przedsiębiorstwie (czy jest to system akordowy, uzależniony od liczby przejechanych kilometrów lub ilości przewiezionego ładunku, czy też inny system.)” Inne wezwanie, jakiego może spodziewać się przedsiębiorca brzmi: „W związku z prowadzonym postępowaniem administracyjnym w sprawie naruszeń prawa stwierdzonych w protokole nr ….. proszę o nadesłanie – potwierdzonych za zgodność z oryginałem – kopii wszelkich dokumentów obrazujących: organizację i dyscyplinę pracy a także zasady wynagradzania, mające miejsce w Państwa firmie (tj. umowy o pracę z kierowcami, regulaminu organizacyjnego przedsiębiorstwa, dokumentów przedstawiających zasady nagradzania czy premiowania kierowców, oświadczenia o pozostawaniu lub niepozostawaniu kierowcy w dodatkowym zatrudnieniu, wykazu przeprowadzonych szkoleń. Jednocześnie proszę o udzielenie informacji czy i w jaki sposób kierowca został poinformowany o obowiązujących go przepisach z zakresu czasu pracy (informacja na tablicy ogłoszeń, wręczenie kierowcy indywidualnej informacji, wywieszenie informacji w intranecie, w regulaminie pracy, w obwieszczeniu pracodawcy). Proszę o nadesłanie – o ile Państwo takowe posiadają – kopii dokumentów potwierdzających przekazanie kierowcy ww informacji” Zatem odpowiednio przygotowana i wdrożona dokumentacja obrazująca wewnątrzzakładowe przepisy i instrukcje oraz procedury działania zakładu pracy, zapewni nie tylko bezpieczeństwo i zadośćuczynienie obowiązkom wynikającym z przepisów, ale również będzie dowodem potwierdzającym dochowanie należytej staranności w organizowaniu i planowaniu pracy kierowców. I w tym miejscu powstaje pytania jakie dokumenty i jakie regulacje wewnętrzne powinienem jako przewoźnik wdrożyć? Najważniejszym dokumentem, który reguluje w zakładzie prawa i obowiązki pracowników i pracodawcy, jak również organizację i porządek w procesie pracy jest regulamin pracy. Wprowadzany jest w przedsiębiorstwie, które liczy co najmniej 20 pracowników. W mniejszych podmiotach pracodawca może wprowadzić obwieszczenie, regulujące w nieco bardziej uproszczony sposób kwestie organizacyjne. Wprowadzając w swoim przedsiębiorstwie regulaminy lub obwieszczenia, możemy zawrzeć przepisy bardziej korzystne z punktu widzenia pracodawcy od regulacji zawartych w kodeksie pracy, np. wyższy limit godzin nadliczbowych. Jednym z najistotniejszych elementów, które muszą być uregulowane w treści regulaminu to : 1) organizacja pracy – w tym miejscu pracodawca ma możliwość wskazania pracownikom na stanowisku kierowcy, ile godzin dziennie i tygodniowo mogą prowadzić pojazd, jak powinni odbierać przerwy, by nie powodować uchybień i zbędnego narażania zarówno siebie jak i pracodawcy na zapłacenie kary. Nie można też zapomnieć o normach dotyczących odbioru odpoczynków dziennych i tygodniowych. Wymienione kwestie teoretycznie są powszechnie znane, jednakże jak pokazują kontrole drogowe kierowcy mają problem ze stosowaniem np. przerwy dzielonej (15'+30'), odpoczynku dziennego dzielonego (3h+9h), czy odpoczynków skróconych. Regulamin jest najlepszym miejscem na wskazanie obowiązujących przepisów, jak i podkreślenie ich wagi dla funkcjonowania przedsiębiorstwa transportowego. Ponadto pracodawca w tym dokumencie może wprowadzić obowiązek uczestniczenia w organizowanych przez niego szkoleniach z zakres czasu pracy i jazdy kierowców. W razie kontroli żadna ze służb nie będzie mogła zarzucić przedsiębiorcy, iż nie dba o poziom wiedzy zatrudnianych kierowców 2) warunki przebywania na terenie zakładu pracy w czasie pracy i po jej zakończeniu 3) systemy i rozkłady czasu pracy oraz przyjęte okresy rozliczeniowe czasu pracy – przyjmując określony system czasu pracy dla danej grupy pracowniczej możemy w zgodny z przepisami sposób zrównoważyć pracę w godzinach nadliczbowych, czy też pracę w niedzielę odpowiednio okresem wolnym od pracy. 4) pora nocna to w ostatnim czasie temat dyskusyjny w branży. Powstał bowiem poważny problem dotyczący tego, jak rozumieć dotychczasowe wyznaczenie wybranych 8 godzin w przedziale między 21- 7 rano w kontekście wprowadzonej do Ustawy o czasie pracy kierowców zmiany, iż pora nocna dla celów ustalania czasu pracy to wybrane 4 godziny w przedziale od 00:00 do 7:00. W obecnym stanie prawnym jeśli kierowca będzie prowadził pojazd w trakcie wyznaczonych 4 godzin, to w ciągu doby czas jego pracy nie może przekroczyć 10 godzin. Jeśli chodzi natomiast o naliczanie dodatku za pracę w porze nocnej w ciągu wybranych 8 godzin, dotychczas obowiązujący przepis w dalszym ciągu jest aktualny i respektowany. Ustawa dała możliwość przewoźnikom wyznaczenia tak pory nocnej 4-godzinnej, aby wynikające z niej ograniczenie pracy (10h w dobie) było jak najmniej uciążliwe. Przykładowe opcje pory nocnej czterogodzinnej mogą się zatem zawierać w przedziałach: 00:00-04:00, 01:00-05:00, 02:00-06:00 lub 03:00-07:00. Pracodawca jest obowiązany zgodnie z art. 94 pkt 1 Kodeksu pracy zaznajamiać pracowników podejmujących pracę z zakresem ich obowiązków, sposobem ich wykonywania na wyznaczonych stanowiskach oraz podstawowymi uprawnieniami. Przewoźnik powinien więc rozpoczynając współpracę z kierowcą określić jego obowiązki, uprawnienia oraz zakres odpowiedzialności za wykonywane czynności. Poinformowanie pisemne pracownika o zakresie jego obowiązków może się również okazać pomocne w razie postępowania przed sądem pracy. Są jednak dwa warunki – zakres czynności musi formułować faktycznie wykonywane obowiązki przez kierowcę lub leżące w jego zakresie działania oraz musi być podpisany przez pracownika. Niedopuszczalne jest stworzenie”tak na wszelki wypadek” zakresu obowiązków zawierającego całe spektrum czynności na wszystkich stanowiskach u danego przedsiębiorcy, gdyż jego wartość dla celów dowodowych będzie znikoma, a tym samym pracodawca nie będzie miał możliwości obrony w wypadku jakichkolwiek roszczeń ze strony kierowcy wytoczonych przed sądem. Zaznajomienie pracownika z jego obowiązkami i uprawnieniami może być zarówno ustne, jak i pisemne, jednak dla celów dowodowych wskazane jest ta druga forma. Ponadto pisemne potwierdzenie zapoznania się z tym dokumentem może nastąpić również w trakcie trwania zatrudnienia. Co do tego kodeks pracy nie stawia żadnych obwarowań. Niewątpliwie jednak posiadanie tego dokumentu w znacznym stopniu ułatwia współpracę na linii pracodawca – kierowca i daje możliwość obrony czy to w razie kontroli PIP, czy też sporu z pracownikiem. Bardzo pomocne dla kierowców, którzy mimo najlepszych chęci mają problemy z przestrzeganiem obowiązujących norm czasu jazdy, przerw oraz odpoczynków dziennych i tygodniowych, jest sporządzenie krótkiej przejrzystej informacji zawierającej podstawowe normy czasu pracy. Może ona być w formie ściągawki, może też przybierać formę rozrysowanego diagramu. Wszystko zależy tutaj od inwencji przedsiębiorcy, ważne, by przekaz dotarł do kierowcy i wyjaśniał ewentualne jego wątpliwości podczas wykonywania przewozów. Z praktyki wynika, iż taka ściągawka przydaje się wszystkim osobom w firmie. Zarówno przewoźnikowi, jak i zarządzającemu transportem przy planowaniu zadań przewozowych, jak i już wspomnianym kierowcom, którzy stosują je bezpośrednio na drodze. Formą zabezpieczania się przedsiębiorców przed ewentualnymi zarzutami służb kontrolnych jest zwyczaj podpisywania oświadczeń np. o odpowiedzialności za powierzone mienie, o obowiązku informowania w razie utraty dobrej reputacji, o prowadzonych szkoleniach i wiele innych. W przeważającej części są one skuteczne i nieco ograniczają temperament niefrasobliwych kierowców. Głównie dlatego, że podpisanie dokumentu zmusza siłą rzeczy do pewnych przemyśleń i uświadamia, że złożony podpis zobowiązuje do określonego zachowania. Pisemne potwierdzenie o zapoznaniu się z obowiązującymi w przedsiębiorstwie transportowym zasadami w połączeniu z wprowadzonym od 1 stycznia 2012 r. taryfikatorem kar dla kierowców wpłynie na zmianę traktowania obowiązków wobec swego pracodawcy i przepisów. Dodatkowymi istotnymi elementami świadczącymi o prawidłowej organizacji pracy i dyscyplinie pracy jest weryfikowanie oddawanych przez kierowców tarcz tachografu analogowego oraz zczytanych plików z karty kierowcy. W przypadku stwierdzenie poważnych lub bardzo ciężkich naruszeń, do których przedsiębiorca się nie przyczynił, koniecznym może okazać się ukaranie w formie upomnienie czy nagany. Pamiętajmy, że każdy taki przypadek powinien być odnotowany w aktach osobowych. Takiej konieczności możemy uniknąć organizując wewnętrzne szkolenia kierowców. Podobne zasady mogą dotyczyć kierowców współpracujących na podstawie umów cywilnych. Wewnętrzna kontrola czasu prowadzenia pojazdu, zakazy naruszania norm i obowiązek uczestniczenia w szkoleniach może być przedmiotem umowy zlecenia czy kontraktu z kierowcą prowadzącym własną działalność gospodarczą. Nie zapominajmy również o osobach pracujących na stanowiskach dyspozytorów. To w dużej mierze od nich zależy gdzie i kiedy kierowca powinien się zgłosić na załadunek/rozładunek, gdzie i jak długo będzie trwał odpoczynek. Tej grupy pracowników też nie mogą ominąć wewnętrzne przepisy. Ustawodawca bowiem od 01.01.2012 dla takich osób wprowadził kary grzywny do 2000 zł za dopuszczenie do naruszenia przepisów o czasie prowadzenia pojazdu, obowiązkowych przerwach i odpoczynku. Inwestycja w kadry to hasło od lat propagowane przy okazji różnych projektów. Jednakże wobec uszczelnienia i zaostrzenia systemu kar administracyjnych i kar grzywien od 01.01.2012 – inwestowanie w personel zarządzający, załogę kierowców i dyspozytorów, może okazać się najbardziej efektywną inwestycją w portfelu przewoźnika. Stworzenie odpowiedniej organizacji pracy, w której obowiązuje dyscyplina pracy, egzekwowanie obowiązków pracowniczych i jasny system nagród oraz kar, przyniesie wymierne korzyści w trakcie kontroli prowadzonej w siedzibie przewoźnika czy to przez Inspekcję Transportu Drogowego czy też PIP. Pełny tekst artykułu pt.Antidotum na kary dla przewoźnika i spedytora - wewnętrzne regulaminy i instrukcje” opublikowany jest na łamach najnowszego, kwietniowego wydania czasopisma TSL BIZNES. http://www.tsl-biznes.pl/
Zespół Doradczy Arena 561 |
|
| ||||||||
