|
Od ponad roku Przewoźnicy drogowi borykali się z pytaniem, czy kierowcom wypłacać diety za podróże służbowe czy nie. Jedni obawiali się, że wypłacanie diet w zderzeniu z kontrolą przedsiębiorstwa prowadzoną przez Urząd Skarbowy lub Zakład Ubezpieczeń Społecznych – spotka się z zarzutem nienależnego świadczenia i koniecznością uiszczenia składek emerytalno – rentowych oraz podatku dochodowego od osób fizycznych. Inni chcąc odpowiednio wynagrodzić kierowcę, ale nie ponosząc dodatkowych kosztów, świadczenia wypłacali. Jeszcze inni opierając się na orzecznictwie Sądu Najwyższego, zaprzestali wypłacać diety kierowcom. Źródłem powyższych problemów stała się uchwała Sądu Najwyższego Sygn. akt. II PZP 11/08 z dnia 19.11.2008 dot. interpretacji pojęcia podróży służbowej kierowców, zgodnie z którą „Kierowca transportu międzynarodowego odbywający podróże w ramach wykonywania umówionej pracy i na określonym w umowie obszarze jako miejsca świadczenia pracy nie jest w podróży służbowej w rozumieniu art. 77 ze znaczkiem 5 § 1 k.p.” Na tej podstawie organy dokonujące kontroli w przedsiębiorstwach w zakresie wypłacanych świadczeń pracowniczych wydawały niekorzystne dla Przewoźników-pracodawców orzeczenia i żądały zapłacenia zaległych składek lub podatku. Tak praktyka oraz sama uchwała Sądu Najwyższego spotkały się z licznymi głosami krytyki. Przygotowując pakiet antykryzysowy dla branży transportowej, podjęto również prace nad nowelizacją Ustawy o czasie pracy kierowców. W projekcie zmiany Ustawy zaproponowano następujący zapis: "Art. 26a. 1. Kierowcy mogą być przyznane świadczenia rekompensujące zwiększone wydatki na wyżywienie lub przeznaczone na pokrycie innych, uzasadnionych wydatków związanych z wykonywaniem zadań (obowiązków) służbowych na terenie kraju lub poza jego granicami. 2. Wysokość oraz warunki ustalania świadczeń, o których mowa w ust.1, określa się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie wynagradzania albo w umowie o pracę, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu wynagradzania.” Gdyby przedmiotowy zapis wszedł w życie w powyższym brzmieniu – to Pracodawca decydowałby, czy w danym przypadku przyznać kierowcy dietę czy też nie. Jednakże w wyniku prac legislacyjnych, uchwalona została zmieniona wersja ww przepisu. Z dniem 3 kwietnia br. weszła w życie Ustawa z dnia 12 lutego 2010r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 43, Poz. 246) Znowelizowano ustawę o czasie pracy kierowców dodając art.26 a: „Art.26a. Kierowcy w podróży służbowej, PRZYSŁUGUJĄ należności na pokrycie kosztów związanych z wykonywaniem tego zadania służbowego, ustalane na zasadach określonych w przepisach art. 77 ze znaczkiem 5 § 3 – 5 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 – Kodeks Pracy”. Konsekwencją takiego zapisu jest teraz konieczność wypłacania kierowcom diet. O ile wcześniej proponowane brzmienie przepisu miało na celu uzależnić od woli pracodawcy wypłacanie należności na pokrycie wydatków związanych z podróżą służbową, o tyle ostatecznie uchwalony przepis nakłada taki obowiązek na pracodawcę. Ww Ustawa wprowadziła również definicję podróży służbowej, właściwą dla zawodu kierowcy w transporcie drogowym, zgodnie z którą : podróż służbowa – każde zadanie służbowe polegające na wykonaniu na polecenie pracodawcy: a) przewozu drogowego poza miejscowość siedziby pracodawcy lub b) wyjazdu poza miejscowość siedziby pracodawcy, w celu wykonywania przewozu drogowego. Nadmienić jeszcze należy, że zarówno diety za podróże krajowe jak i zagraniczne nadal zwolnione są z podatku dochodowego od osób fizycznych, jak i ze składek emerytalno – rentowych. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z dnia 18 grudnia 1998 r. (Dz.U. Nr 161, poz. 1106) w §2 zawiera szczegółowe wyliczenie swoistego rodzaju zwolnień ze składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Zasadnicze znaczenie dla Państwa rozliczeń ma w tym wypadku ust. 1 pkt 15, którego brzmienie jest następujące: „§ 2. [Przychody wyłączone z podstawy wymiaru] 1. Podstawy wymiaru składek nie stanowią następujące przychody: (...) 15) diety i inne należności z tytułu podróży służbowej pracownika - do wysokości określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju, z zastrzeżeniem pkt 17”. Równocześnie nie uległ zmianie aktualny stan prawny w zakresie zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych o którym mowa w art. 21. ust. 1 pkt 16 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 2000, Nr 14, Poz. 176). Art. 21 zawiera katalog zwolnień przedmiotowych od podatku dochodowego, a w szczególności w ust. 1 pkt 16: „16) diety i inne należności za czas: a) podróży służbowej pracownika, b) podróży osoby niebędącej pracownikiem - do wysokości określonej w odrębnych ustawach lub w przepisach wydanych przez ministra właściwego do spraw pracy w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju, z zastrzeżeniem ust. 13,” Całość problematyki prawa / obowiązku wypłacania diet zamyka się w treści przepisu 77 ze znaczkiem 5 Kodeksu Pracy: „§ 1. Pracownikowi wykonującemu na polecenie pracodawcy zadanie służbowe poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza stałym miejscem pracy przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową. § 2. Minister właściwy do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, wysokość oraz warunki ustalania należności przysługujących pracownikowi, zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju. Rozporządzenie powinno w szczególności określać wysokość diet, z uwzględnieniem czasu trwania podróży, a w przypadku podróży poza granicami kraju - walutę, w jakiej będzie ustalana dieta i limit na nocleg w poszczególnych państwach, a także warunki zwrotu kosztów przejazdów, noclegów i innych wydatków. § 3. Warunki wypłacania należności z tytułu podróży służbowej pracownikowi zatrudnionemu u innego pracodawcy niż wymieniony w § 2 określa się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie wynagradzania albo w umowie o pracę, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu wynagradzania. § 4. Postanowienia układu zbiorowego pracy, regulaminu wynagradzania lub umowy o pracę nie mogą ustalać diety za dobę podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju w wysokości niższej niż dieta z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju określona dla pracownika, o którym mowa w § 2. § 5. W przypadku gdy układ zbiorowy pracy, regulamin wynagradzania lub umowa o pracę nie zawiera postanowień, o których mowa w § 3, pracownikowi przysługują należności na pokrycie kosztów podróży służbowej odpowiednio według przepisów, o których mowa w § 2.” Z wyżej cytowanego przepisu płynął dwa kluczowe wnioski. Po pierwsze zadanie służbowe, zadanie przewozowe musi być wykonywane przez pracownika poza miejscowością gdzie jest siedzibą przedsiębiorstwa lub poza stałym miejscem pracy pracownika – (chodzi tu przede wszystkim o miejsce wskazane w umowie o pracę), aby taka należność przysługiwała pracownikowi. Po drugie błędne jest powszechne przekonanie, że za podróże zagraniczne należy wypłacać stawki zawarte w tabeli Rozporządzenia, a określone w walucie. W myśl § 4 ww art. stawka ustalona przez pracodawcę w regulaminie wynagradzania lub umowie o pracę nie może być niższa niż ta określona dla podróży krajowych, czyli 23 zł za dobę. Reasumując, nowe zapisy jakie znalazły się z dniem 3 kwietnia 2010 roku w Ustawie o czasie pracy kierowców, obligują pracodawców do określenia zasad przyznawania i wypłacania diet bądź to w układzie zbiorowym lub regulaminie pracy bądź w umowie o pracę. Jednakże wypłacane kwoty nie muszą być tak wysokie, jak te określone w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju. |
|
| ||||||||
